Hindi Diwas 2023: ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ, ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਹ 1949 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਨਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਵੀ ਹੈ।
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੇ 1918 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਾਜੇਂਦਰ ਸਿਮਹਾ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ 50ਵਾਂ ਜਨਮ ਦਿਨ 14 ਸਤੰਬਰ, 1949 ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਾਰੀਖ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ।
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ, ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਲਗਭਗ 44% ਭਾਰਤੀ ਆਬਾਦੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲਿੰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਭਾਰਤ ਗਣਰਾਜ ਦੀਆਂ 22 ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਕਈ ਸਮਾਗਮਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਸ ਦਿਨ
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਗਮਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਹ ਹਨ:
- ਭਾਸ਼ਾ ਮੁਕਾਬਲੇ: ਸਕੂਲ ਅਕਸਰ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੇਖ ਲਿਖਣਾ, ਕਵਿਤਾ ਪਾਠ, ਅਤੇ ਬਹਿਸ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ।
- ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਕੀਰਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਵੱਕਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਨ।
- ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ: ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੀਤ, ਨਾਚ, ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਸਕਿੱਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਸੈਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ: ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੈਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: School of Eminence Meaning in Punjabi: ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਐਮੀਨੈਂਸ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਮਤਲਬ